Древнейшие государства Восточной Европы
ДГ-2019-2020, 297-331

Социальные аспекты польско-русских отношений в эпоху Средневековья (на примере браков Романовичей с Пястами)

Д. Домбровский

B статье рассматриваются проблемы социальных отношений между Пястами и Романовичами. Автор сосредоточил внимание на следующих вопросах: браки между Романовичами и Пястами, а также матримониальные союзы, создающие их политический фон; осознание факта связей родства и свойства; браки Романовичей и Пястов в свете конфессиональных проблем; тезоименитство как проявление междинастических связей; жизнь женщин из poдa Романовичей при дворах Пястов и Пястовен при дворах Романовичей; личные контакты между представителями династии.
Несомненно, из-за нехватки источников картина личных отношений Романовичeй с Пястами неполная, хотя имеющийся в распоряжении aвторa материал указывает на иx относительно высокyю частотy и важность для обеих сторон. На это, несомненно, повлиял факт соседства, но и другие факторы, обсуждаемые в тексте.

Ключевые слова:
Пясты, Романовичи, социальныe отношения, браки, родствo, свойствo, конфессиональные проблемы, тезоименитство
Библиография

Баумгартен Н. А. Вторая ветвь князей галицких. Потомство Романа Мстиславича // Летопись Историко-родословного общества в Москве. Год V. 1909. Вып. 1 (17). С. 3–45.
Войтович Л. В. Княжа доба на Русі: портрети еліти. Біла Церква, 2006.
Головко О. Б. Князь Роман Мстиславич та його доба. Київ, 2001.
Горовенко А. В. Меч Романа Галицкого. Князь Роман Мстиславич в истории, эпосе и легендах. СПб., 2011.
Домбровский Д. Генеалогия Мстиславичей: Первые поколения (до начала XIV в.) / Пер. и вступ. слово к рус. изд. К. Ерусалимского и О. Остапчук. (Studiorum Slavicorum Orbis. Вып. 10). СПб, 2015.
Ипатьевская летопись М., 2001. (ПСРЛ. Т. 2).
Козубська О. Львiвcькa лeгeндa княгинi Koнcтaнцiї // Княжа доба. Icторiя i культура. Bип. 1, 2007. C. 100–105.
Кралюк П. М.. Роман Мстиславович, князь Волинський і Галицький. Історико-біографічний нарис. Луцьк, 1999.
328
Купчинський O. Акти та документи Галицько-Волинського князівства XIII — першої половини XIV століть. Дослідження, тексти. Львів, 2004.
Майоров А. В. Галицько-волинський князь Роман Мстиславич, володар, воїн, дипломат. Біла Церква, 2011. Т. II: Політична культурна спадщина, родина, династія.
Словарь древнерусского языка XI–XIV вв. M., 2013. T. X.
Balzer O. Genealogia Piastów / Wstęp do drugiego wydania J. Tęgowski. Kraków, 2005.
Baumgarten N de. Gé né alogies et mariages occidentaux des Rurikides russes du Xe au XIIIe siè cle // Orientalia Christiana. 1927. Vol. IX–1. № 35.
Charvátová K. Václav II. Král český a polský. Praha, 2007.
Codex diplomaticus et epistolaris Slovaciae. Bratislavae, 1987. Vol. II: Inde ab A. MCCXXXV usque ad A. MCCLX / Ed. R. Marsina.
Dąbrowski D. Polityka koligacyjna Daniela i Wasylka Romanowiczów. Prolegomena // А сє єго срєбро. Збiрник праць на пошану члена-кореспондента НАН Украiни М. Ф. Котляра з нагоди його 70-рiччя. Київ, 2002. S.139–156. (a).
Dąbrowski D. Rodowód Romanowiczów, książąt halicko-wołyńskich. Poznań; Wrocław, 2002. (б).
Dąbrowski D. Dwa ruskie małżeństwa Leszka Białego. Karta z dziejów Rusi halicko — wołyńskiej i stosunków polsko — ruskich w początkach XIII wieku // Roczniki Historyczne. R. LXXII. 2006. S. 67–93.
Dąbrowski. D. Bilans zysków i strat Rusi Halicko–Wołyńskiej w stosunkach z Czechami i Węgrami w XIII wieku // Zwycięzcy i przegrani w dziejach średniowiecznych i wczesnonowożytnych Czech i Polski / Pod red W. Iwańczaka i D. Karczewskiego. Kraków, 2012. S. 295–338.
Dąbrowski D. Daniel Romanowicz król Rusi (ok. 1201 — 1264). Biografia polityczna. Kraków, 2012.
Dąbrowski D. Król Rusi Daniel Romanowicz. O ruskiej rodzinie książęcej, społeczeństwie i kulturze w XIII w. Kraków, 2016.
Dąbrowski D. Budowanie obrazu rodziny książęcej jako wspólnoty na przykładzie przekazów Kroniki halicko-wołyńskiej (Kroniki Romanowiczów) // Polska, Ruś i Węgry: X–XIV wiek / Red. D. Dąbrowski, A. Jusupović, T. Maresz. (Monografie Pracowni Badań nad Dziejami Rusi UKW. T. 5). S. 59–74. Kraków, 2018.
Dobosz J. Kazimierz II Sprawiedliwy. Poznań, 2011.
Documenta Pontificum Romanorum historiam Ucrainae illustrantia (1075–1953). (Analecta OSBM. Series II. Sectio III) Romae, 1953. Т. I: 1075–1700 / Ed. A. G. Welykyj. Romae, 1953.
Giovanni di Pian di Carpine. Storia dei Mongoli / Ed. E. Manestò, M. C. Lungarotti, P. Daffinà, L. Petech, C. Leonardi. Spoleto, 1989.
Formulář biskupa Tobiáše z Bechynĕ (1279—1296) / Ed. J. B. Novák. Praha, 1903.
329
Grabowski J. Dynastia Piastów mazowieckich. Kraków, 2016.
Ioannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae. Varsaviae, 1975. Lib. VII–VIII.
Hlaváček I. Nový zlomek formuláře Tobiáše z Bechynĕ // Československý Časopis Historycký. 1958. R. VI. S. 545–561.
Jasiński K. Rodowód pierwszych Piastów. Warszawa; Wrocław, 1992.
Jasiński K. Genealogia Piastów wielkopolskich. Potomstwo Władysława odonica // Kronika miasta Poznania. 2. 1995: Nasi Piastowie. S. 34–66.
Jasiński K. Polityka małżeńska Władysława Łokietka. Genealogia. Rola związków rodzinnych i rodowych w życiu publicznym w Polsce średniowiecznej na tle porównawczym / Pod red. A. Radzimińskiego i J. Wroniszewskiego. Toruń, 1996.
Jasiński K. Kielich płocki z pateną — dar księcia mazowieckiego Konrada I // Człowiek w społeczeństwie średniowiecznym. Warszawa, 1997. S. 283–297.
Jasiński K. Rodowód Piastów mazowieckich. Poznań; Wrocław, 1998.
Jasiński K. Rodowód Piastów małopolskich i kujawskich / Ed. M. Górny. (Bibliotheca Genealogiczna / pod red. M. Górnego. T. 3). Poznań; Wrocław, 2001.
Jasiński K. Rodowód Piastów śląskich. Wstęp do II wyd. T. Jurek. Kraków, 2007.
Kodeks dyplomatyczny Małopolski. Kraków, 1886. T. II: 1153–1333 / Wyd. F. Piekosiński.
Kronika halicko-wołyńska (Kronika Romanowiczów) / wyd., wstępem i przypisami opatrzyli D. Dąbrowski i A. Jusupović przy współpracy I. Juriewej, A. Majorowa i T. Wiłkuł // Monumenta Poloniae historica. Series nova. Kraków; Warszawa, 2017. Т. XVI.
Letopisy české od roku 1196 do roku 1278 // Fontes rerum Bohemicarum. Praha, 1874. T. II / Ed. J. Emler.
Liv-, Est- und Kurländisches Urkundenbuch nebst Regesten. Riga, 1873. Bd. VI / Hrsg. F. G. von Bunge.
Magistri Vincentii dicti Kadłubek Chronica Polonorum / Wyd. M. Plezia // Monumenta Poloniae historica. Series nova. Kraków, 1994. T. XI.
Mika N. Walka o spadek po Babenbergach. Racibórz, 2008.
Nagirnyj W. Polityka zagraniczna księstw ziemi halickiej i wołyńskiej w latach 1198 (1199) — 1264. Kraków, 2011.
Nekrolog dominikanów krakowskich (Nekrografia seu Obitus Fratrum […]) // Zeissberg H. von. Kleinere Geschichtsquellen Polens im Mittelalter. Wien, 1877. S. 136–167.
Nowy kodeks dyplomatyczny Mazowsza. Wrocław, 1989. Cz. II: Dokumenty z lat 1248–1355 / Wyd. I. Sułkowska–Kuraś i S. Kuraś, przy współudziale K. Pacuskiego i H. Wajsa.
Pakulski J. Zaginiona pieczęć księżnej mazowieckiej Perejasławy z 1276 r. a trzynastowieczne sigilla księżnych Polski dzielnicowej // Nihil superfluum esse. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesor J. Krzyżaniakowej / Pod red. J. Strzelczyka i J. Dobosza. Poznań, 2000. С. 247–262.
330
Przybył M. Mieszko III Stary. Poznań, 2002.
Rocznik kapituły krakowskiej // Monumenta Poloniae historica. Series nova / Wyd. Z. Kozłowska-Budkowa. Warszawa, 1978. T. V. S. 19–106.
Rocznik Traski // Monumenta Poloniae Historica. Wyd. A. Bielowski. Lwów, 1872. T. II.
Schlesisches Urkundenbuch / Hrsg. von. W. Irgang. Köln; Wien, 1993. T. V: 1282 — 1290.
Szymczak A. Księżniczki ruskie w Polsce XIII wieku // Acta Universitatis Lodziensis. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Seria I. 1978. Z. 29. S. 25–42.
Tęgowski J. Zabiegi księcia kujawskiego Władysława Łokietka o tron krakowski w latach 1288 — 1293 // Zapiski Kujawsko-Dobrzyńskie. T. 6: Historia. 1987. S. 43–67.
Tęgowski J. Kontakty rodzinne dynastów polskich i ruskich w średniowieczu // Między sobą. Szkice historyczne polsko-ukraińskie pod red. T. ChynczewskiejHennel i N. Jakowenko. Lublin, 2000. S. 7–36.
Tęgowski J. Okoliczności wstąpienia na tron halicko-wołyński Piasta mazowieckiego Bolesława Trojdenowica (nieznane dokumenty ruskie z XIV wieku) // Studia Podlaskie. 2009/2010. T. XVIII. S. 313–328.
Teterycz-Puzio A. Piastowskie księżne regentki. O utrzymanie władzy dla synów (koniec XII w. — początek XIV wieku). Kraków, 2016.
Vita et miracula sanctae Kyngae ducissae cracoviensis / Wyd. W. Kętrzyński // Monumenta Poloniae Historica. Lwów, 1884. T. IV.
Vetera monumenta historica Hungariam sacram illustrantia / Ed. A. Theiner. Romae, 1859. Т. I. Ab Honorio PP. III usque Clementem PP. VI. 1216–1352.
Vita beatae Kunegundis // Joannis Dlugossii Opera omnia. Cracoviae, 1887. T. I. / Ed. A. Przezdziecki.
Walicki M. Wyposażenie artystyczne dworu i kościoła // Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII w. / Pod red. M. Walickiego. Warszawa, 1971. S. 247–303.
Wertner M. Az Árpádok családi története. Nagy-Becskereken, 1892.
Włodarski B. Polska i Czechy w drugiej połowie XIII i początkach XIV wieku (1250–1309). (Archiwum Towarzystwa Naukowego we Lwowie. Dz. 2. Z. 3). Lwów, 1931. T. 7.
Włodarski B. Polska i Ruś 1194–1340. Warszawa, 1966.
Włodarski B. Sąsiedztwo polsko-ruskie w czasach Kazimerza Sprawiedliwego // Kwartalnik Historyczny. 1969. R. 76. № 1. S. 5–18. R. 76.
Zabłocki W. Grzymisława Ingwarówna, księżna krakowsko-sandomierska. Kraków, 2012.
Zbiór dokumentów małopolskich. Cz. I: Dokumenty z lat 1257 — 1420 / Wyd. S. Kuraś. Wrocław; Warszawa; Kraków, 1962.
Zbiór ogólny przywilejów i spominków mazowieckich / Zebrał, opracował i wydał, oraz wykazami opatrzył J. Korwin Kochanowski. Warszawa 1919. T. I.
Żmudzki P. Studium podzielonego Królestwa. Książę Leszek Czarny. Warszawa, 2000.